Pełnienie funkcji członka, czy prezesa zarządu spółki prawa handlowego to – oprócz dużej ilości obowiązków – spora odpowiedzialność. Jest ona tym większa, że w niektórych przypadkach członkowie zarządu mogą odpowiadać za swoje zaniedbania swoim majątkiem osobistym. Klasycznym przykładem takiej sytuacji jest niezłożenie w odpowiednim czasie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki.
W ostatnim czasie w orzecznictwie został rozstrzygnięty ciekawy problem w tym zakresie, sprowadzający się do pytania: czy poleganie jedynie na rocznych sprawozdaniach z funkcjonowania spółki wystarcza to uwolnienia się od odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o upadłość?
Odpowiedzialność za niezłożenie na czas wniosku o ogłoszenie upadłości
Zgodnie z art. 299 Kodeksu spółek handlowych jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Kodeks przewiduje także kilka różnych okoliczności, których wykazanie uwalnia członka zarządu od tej odpowiedzialności.
Pierwszą i podstawową jest zgłoszenie przez niego – we właściwym czasie – wniosku o ogłoszenie upadłości lub wydanie postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu. Od osobistej odpowiedzialności członka zarządu za długi spółki uwalnia go także wykazanie, że niezgłoszenie upadłości nie nastąpiło z jego winy albo w związku z zaniedbaniem tego obowiązku wierzyciel nie poniósł szkody.
Warto pamiętać, że dotkliwe skutki zaniedbania obowiązku zgłoszenia wniosku o upadłość przewiduje także Ordynacja podatkowa. Przede wszystkim zgodnie z tą ustawą solidarna odpowiedzialność za zaległości podatkowe dotyczy członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji. Warunkiem obciążenia osób pełniących funkcje w zarządzie tych spółek jest niemożliwość zaspokojenia zaległości z majątku spółek (odpowiednio spółek w organizacji) oraz niewykazania przez te osobę zaistnienia przesłanek uwalniających ich od odpowiedzialności.
Członków zarządu może uwolnić od odpowiedzialności za zaległości podatkowe zarządzanych lub organizowanych przez nich spółek tylko zgłoszenie we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości lub wykazanie, że brak tego zgłoszenia nastąpił bez ich winy. Jednak warto pamiętać, że w ustawodawca w Ordynacji podatkowej nie zdefiniował pojęcia winy. Dlatego orzecznictwo w jego wyjaśnieniu sięga do jego znaczenia w prawie cywilnym. Jednocześnie podkreśla się, że chodzi tu o każdą postać winy – a więc zarówno umyślną, jak i nieumyślną.
Członek zarządu musi wykazać brak winy, czyli udowodnić swoją staranność oraz fakt, że uchybienie określonemu obowiązkowi było od niego niezależne. W tym kontekście dotychczasowe orzecznictwo odrzuciło możliwość uwolnienia się przez członków zarządu od odpowiedzialności na podstawie np. błędnie udzielonej pomocy prawnej, czy choroby psychicznej.
Rezygnacja z funkcji a obowiązek złożenia wniosku o upadłość
Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia nie 15 lutego 2018 roku (sygn. akt I UK 557/16) nie można tolerować sytuacji, w których rezygnacja z funkcji prezesa zarządu spółki akcyjnej, która długotrwale nie opłacała składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i w niektórych miesiącach nie regulowała podatku VAT, została podjęta przez z zamiarem „ucieczki” przed subsydiarna odpowiedzialnością za zaległości składkowe.
Orzeczenie to zapadło w związku z postępowaniem prowadzonym wobec prezesa jednoosobowego zarządu spółki akcyjnej, która przez kilkanaście miesięcy nie odprowadzała składek na ubezpieczenie na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W tym czasie spółka nie regulowała należności w pełni z tytułu podatku VAT. Jednocześnie, zgodnie z bilansami rocznymi, stale pogarszała się sytuacja gospodarcza spółki. W krytycznym momencie wartość długów osiągnęła poziom ponad 182 % jej majątku.
W tym okresie pozwany złożył rezygnację z funkcji prezesa zarządu nie wnosząc jednocześnie o ogłoszenie upadłości spółki. Przepisy Kodeksu spółek handlowych wymagają w przypadku spółek akcyjnych sporządzanie rocznego bilansu. Zdaniem pozwanego prezesa zarządu uniemożliwiało mu szybkie zorientowanie się w trudnej kondycji spółki i złożenie na czas wniosku o jej upadłość.
Jednak Sąd Najwyższy nie zgodził się z tym stanowiskiem. Wskazał, że zadaniem prezesa jest bieżąca kontrola stanu majątkowego spółki, a nie poleganie jedynie na wymaganych prawem sprawozdaniach. A więc złożenie przez prezesa rezygnacji ze swojej funkcji jeszcze przed dostarczeniem mu rocznego sprawozdania nie zwolniło go z obowiązku wnioskowania o ogłoszenie upadłości spółki.
Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /home/emarketi/domains/odpowiedzialnosczarzaduspolki.pl/public_html/wp-content/themes/thesis_189/lib/classes/comments.php on line 43
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }